Çikolata Kisti & Tedavisi
Çikolata kisti ya da bir diğer adıyla endometriozis, kadında genel olarak, cinsel ilişki esnasında, adet döneminde ya da herhangi bir rastgele dönemde pelvik bölgede, bilhassa adet dönemlerinde basit ağrı kesiciler kullanılarak düzelmeyen çeşitli şiddetli ve orta şiddette ağrılar ile beraber belirti vermektedir. Bahsedilen bu belirtiler ile beraber hastada hamile kalamama ve adet düzensizlikleri durumlarında da uzman hekim tarafından çikolata kisti yani endometriozis tanısı konulabilmektedir.
Oluşum nedeni hakkında net ve kesin bir bilgi bulunmayan çikolata kistinin günümüzde bulunmuş kesin tedavi yöntemi de henüz bilinmemektedir. Çikolata kisti (endometriozis) tanısı konulabilmektedir. Çikolata kisti hastalarına yönelik olarak genellikle hastalığa bağlı olarak kişide ortaya çıkan yakınma ve şikayetleri azaltmak amaçlanmakta ve bu amaca yönelik olarak çeşitli tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Endometriozis hastalığına yönelik olarak şimdiye kadar belirlenen en kesin ve etkili tedavi yöntemi ise ameliyat olarak bilinmektedir.
Çikolata kisti (endometriozis) ne şekilde tedavi edilir?
Hastanın yakınma ve şikayetlerini en aza indirmek amacı ile uzman hekim tarafından uygulanması planlanan tedavinin yöntemi, hastanın klinik durumuna, hasta eğer çocuk sahibiyse tekrar çocuk isteyip istemediğine, değilse çocuk sahibi olma isteğine, hastanın yaşına, hastada infertilite yani kısırlık bulunup bulunmadığına ve hastalığın hangi evrede bulunduğuna göre değişmekte ve buna yönelik olarak seçilmektedir. Minimal ve hafif sınıfında değerlendirmeye alınan birinci ve ikinci evre endometriozis tanısı konulan hastalara (şayet hastalık kısırlığa sebep olmuyor ise) genel olarak gözlem tedavisi uygulanmaktadır. Çikolata kisti (endometriozis) hastalarına yönelik olarak yalnızca ilaç tedavisini barındıran; medikal tedavi, cerrahi tedavi ve hem cerrahi hem de ilaç tedavilerini içeren çeşitli kombine tedavilerin uygulanması mümkün olup, bunun seçimi uzman hekimin hastanın üzerinde yapacağı teşhis ve tanı ile hekimin vereceği tedavi kararına göre şekillenmektedir.
Çikolata Kisti Ameliyatı ( Endometrioma ) Tedavi Aşamaları:
Tedavi edilecek hastanın çok genç yaşta olması, hiç çocuğa sahip olmaması ya da çocuk sayısını tamamlamamış olması halinde öncelik olarak kişinin hastalığa bağlı olarak duyduğu ağrının kesilmesi hedeflenmektedir ve buna yönelik bir şekilde ağrı baskılayıcı ilaç tedavisine başlanmaktadır. Bu amaca yönelik olarak kullanımda olan ilaçlar, östrojen ve progesteron hormonlarını baskılayan doğum kontrol ilaçlarıdır.
Çikolata kistleri (endometriozis) östrojen ve progesteron hormonlarına karşı oldukça duyarlı olup, doğum kontrol ilaçlarının kullanımı ile bahse konu olan bu hormonların baskılanması ve kistin geriletilerek hastanın duyduğu ağrının giderilmesi ile hastanın yaşam konforunun arttırılması hedeflenmektedir.
Benzer amaca yönelik bir şekilde kullanılmakta olan görece daha kuvvetli ilaçlar da mevcuttur ve bazı durum ve zamanlarda endometriozis tedavilerinde uzman hekim tarafından tercih edilerek kullanılmaktadır. Bu ilaçların yardımı ile yumurtalıklar ve hipofiz bezi baskılanarak, hastanın vücudu üzerinde yalancı bir menapoz etkisi oluşturulur. Altı aydan daha uzun bir süre boyunca bu tipteki ilaçların kullanımı kadında kemik erimesine sebep olabileceğinden ötürü bu ilaçlardan sınırlı bir şekilde faydalanılabilmekte ve bu ilaçlar tedaviye yönelik olarak sınırlı bir şekilde tercih edilmektedirler. Bu ilaçların yukarıda bahsedilen sahip oldukları özellikler nedeni ile bunlardan genellikle sadece kombine tedaviler esnasında faydalanılmaktadır.
İlaç tedavisi ile hedeflenen amaç ağrının baskılanmasına yönelik olduğundan ve endometriozistin ilaç kullanımı ile kesin tedavisi mümkün olmadığından dolayı, medikal tedaviden belirli sınırlar içerisinde fayda sağlanabilmektedir.
Çikolata Kistinde Cerrahi Yöntemler
İlaç tedavisi ile yeterli bir sonuç elde edilemeyen hastalar için cerrahi tedavi diğer bir tedavi seçeneği olarak sunulmaktadır. Laparoskopi operasyonları; 1 cm’lik bir kesiden yapılabilmesi ve hastaların operasyona bağlı bir şekilde gelişim gösteren ağrı ve sızı yakınmalarının daha düşük düzeylerde olması, hastanın operasyon sonrasında günlük yaşantısına adapte olma sürecinin daha kısa olması açısından açık ameliyat yöntemine kıyasla daha çok tercih edilmektedir. Batın içinde ileri derecede adezyon yani yapışıklık olması halinde ise uzman hekimce açık ameliyat yani laparotomi yöntemi tercih edilebilmektedir.
Cerrahi ve medikal tedavilerin bir arada yapıldığı kombine tedavilerde, operasyon öncesi ya da sonrası ilaç tedavileri uygulanmaktadır. Cerrahi girişim sırasında kistin çıkarıldığı bölgenin kistik yapıdan tamamen arındırıldığı düşünülmekle beraber bazı durumlarda bu bölgede mikroskobik ölçülerde parçalar kalabilmektedir ve kalan bu parçaların yeniden büyüme eğilimi içerisine girdikleri gözlemlenebilmektedir. Bu mikroskobik ölçülerdeki parçaların tekrardan büyümesine ve kanamasına engel olmayı hedefleyen ilaç tedavileri, yapılan cerrahi ameliyatlardan sonra kullanılmaktadır. Endometriozis (çikolata kisti) hastalarına uygulanan kombine tedavide kullanılan ilaçlar, ağrı baskılayıcı ilaçlar ile benzer özellikler taşımaktadır.