Ağrılı Adet (Dismenore)

Dismenore Nedir?

Adet kanaması esnasında veya hemen öncesinde kasık bölgesinde görülen kram tipindeki ağrılar dismenore ya da menstrüel kramp olarak adlandırılır. Adet sancısı genellikle alt karın bölgesinde kendini gösterir ve bel, sırt bacak gibi noktalara da vurabilir. Adet kanamasından çoğunlukla bir iki gün önce başlar ve kanamanın ilk günü çok şiddetli olabilir. 2-3 gün kadar devam edebilen bir ağrıdır.

Adet Sancısı (Dismenore) Çeşitleri Nelerdir?

Primer (birincil) dismenore denilen adet ağrısı, genellikle ilk adet kanamasından bir kaç yıl içerisinde ortaya çıkan ve 40’lı yaşlara kadar devam edebilen, ağrının herhangi altta yatan bir hastalığa bağlı olmadığı adet sancısı tipidir. Bu adet sancıları kadınların yaklaşık yarısını etkileyen bir ağrıdır. Ağrının sebebi uterusta (rahim) ağrıya ve kasılmaya neden olan prostaglandin maddesinin üretiminin fazlalaşmasıdır.

Eğer adet ağrısı nedeni olabilecek altta yatan bir hastalık varsa bu tip ağrılara “sekonder dismenore” denir.

Adet Ağrısı Neden Olur?

Adet dönemi sancılarının görülmesinin sebebi adet kanının dışarıya atılmasını sağlamak için rahimde gerçekleşen kasılmalar ve dolaşımın azalması durumudur. Yukarıda da belirtildiği üzere prostaglandin denilen maddeler bu süreçte rol oynar. Bu madde insan vücudunda bir çok dokuda görülen bir maddedir ve ağrıyla ilişkilendirilir. Aşırı adet sancısı çeken kadınlarda prostaglandin maddesinin üretiminin çok olduğu veya bu maddeye olan hassasiyetin yüksek olduğu sanılmaktadır. Bu maddenin bir diğer etkisi de bazı kadınlarda adet sancıları ile beraber görülebilen bulantı ve kusmalarda da rol oynadığının düşünülmesidir.

Çoğunlukla yumurtlamanın gerçekleştiği adet döngülerinde de ağrılı adet gözlemlenebilir. Çok fazla olmasa bile bu sancılar normaldir ve yumurtlamanın habercisidir.

Bazı vakalarda da servikal kanaldan geçen kanın, kanalın darlığı nedeniyle rahmin terz pozisyonda olması kan atımını zorlaştırabilir. Bu gibi durumlar da ağrı miktarını arttırabilecek unsurlardır.

Sekonder dismenore ise normal bir durum değildir ve altında yatan nedenler iyi araştırılmalıdır. Endometriozis, pelvik enfeksiyonel hastalıklar, rahim ağzı darlığı, rahim içi tümörler (miyomlar), rahim pozisyonundaki anormallikler sekonder dismenore tipi adet sancılarına sebebiyet verebilir. Spiral kullanımına bağlı olarak da bazı çok görülmeyen durumlarda dismenore olabilir.

Dismenore Belirtileri Nelerdir?

Karnın alt bölgesindeki kramp benzeri ağrılar genel belirtilerindendir. Bu duruma ilaven sırt ve baş ağrıları, bulantılar, bacak iç kısımlarda hassasiyet ya da adet öncesi gerginlik sendromu denilen PMS’nin de ortaya çıkması mümkündür.

Ağrıların normal zamanlı bir kanamayla beraber olmaması, normalden çok daha şiddetli olması, 2-3 günü aşan sürelerde olması ve normalden farklı hissedilmesi durumlarında kesinlikle bir doktora görünülmesi gerekmektedir.

Adet Sancılarında Nasıl Tanı Konur?

Hastadan alınacak ağrının ne zaman olduğu, geçirmek için herhangi bir şey yapılıp yapılmadığı, başka bir şikayetin var olup olmadığı, ağrı şiddetinin değişkenliği, ağrının günlük aktivitelere etkisi gibi bilgilerle dismenorenin primer ya da başka bir hastalıkla bağlantılı olabilecek sekonder bir ağrı olup olmadığına dair ilk bulgulara bakılır. Herhangi başka bir patoloji olasılığı da gözden geçirilmek için kapsamlı bir muayene, enfeksiyon ya da kist gibi durumların varlığını anlayabilmek için de kan ve idrar tahlilleri ile ultrason incelemesi yapılması gerekebilir.

Dismenore (Adet Sancısı) Tedavisi ve İlaçlar

Eğer primer dismenore yani başka bir hastalıktan kaynaklanmayan bir ağrı söz konusuysa, non-steroid anti inflamatuar (NSAİ) tipi ağrı kesici ilaçların etkili olduğu bilinmektedir. Düzenli adet gören kadınlara, ağrılar başlamadan kanamadan bir gün önce ağrı kesici ilaç verilmesi, ağrı şiddetini düşürmeye yeterli olabilmektedir. Şiddetli adet sancısı durumlarında karın bölgesine sıcak uygulama ve dinlenme gibi öneriler de yapılabilir.

Bir başka yöntem de doğum kontrol haplarının kullanılmasıdır. Yukarıda bahsedilen prostaglandin adlı maddenin yapımının azalmasına katkı sağlayan bu ilaçlar, ağrıları azaltabilir.Çok ileri seviye şiddette ağrılar için iğneyle ağrı kesici verilmesi gerekebilir.

Sekonder dismenore durumlarında ise ağrıya sebep olan etkenin öncelikle belirlenmesi ve tedavinin buna yönelik yapılması gereklidir.

Dismenore Tedavisi Yapan Doktorlar

Adet sancıları eğer primer (birincil) tipteyse normal olarak karşılanabilir, ancak bazı kadınlarda bu ağrılar çok olumsuz etkiler yaratmakta ve günlük hayatı olumsuz etkilemektedir. Sekonder dismenoreler ise altta yatan sebebe bağlı olarak ciddi hastalık habercileri olabilir. Bu gibi durumlarda uzman bir hekimden yardım almak önem arzeder.